Rondom de Vinkenbuurtsloot

Waar nu de Hugo de Grootgracht loopt, was eerder de veel smallere Vinkenbuurtsloot. Tussen 1882 en 1903 werd de Vinkenbuurtsloot vanuit de stad naar de Kostverlorenvaart uit gegraven en verbreed. Het betekende het einde van een geïsoleerd stukje Amsterdam. 

In blauw de twee Vinkenbuurten en het Vinkenbuurtpad. In rood begraafplaats de Liefde, bereikbaar via het Kerkpad. Aan de vroegere Vinkenbuurtsloot het lijkenhuisje.

Waar de Vinkenbuurtsloot uitkwam op de Kostverlorenvaart waren twee buurten waar smerig werk werd gedaan, zoals de productie van hout voor huizen en schepen. Het wemelde hier buiten de veste van de zaagmolens. Transport van en naar die molens ging meestal over het water. De eerste en de tweede Vinkenbuurt (ook wel de voorste en achterste Vinkenbuurt genoemd) waren dan ook voornamelijk bereikbaar via de Kostverlorenvaart.

De derde molen van links is de Samson, die bij de Vinkenbuurt stond.

Als je vanuit de stad over land naar de Vinkenbuurten wilde, moest je het Lange Bleekerspad, dat iets ten noorden van de huidige De Clecqstraat liep, aflopen tot de Kostverlorenvaart en dan in noordelijke richting lopen. Maar rond 1900 kwamen er toch tal van schilders langs deze route naar de Vinkenbuurten. De keuze om het buurtje te schilderen en soms ook te fotograferen was een poging om dit stukje Amsterdam buiten de veste vast te leggen voor het helemaal zou verdwijnen.

De twee tekeningen zijn van Herman Misset, de foto is van Benjamin Stomps. De afbeeldingen zijn van rond 1900.

Bij de Vinkenbuurtsloot was ook nog een andere geïsoleerde plek die bezoekers trok. In de 17e-eeuw - Amsterdam was toen een protestantse stad - werd buiten de veste de rooms-katholieke begraafplaats De Liefde aangelegd. Deze begraafplaats lag op de plek die we nu kennen als het Bilderdijkpark en was bereikbaar via het Kerkpad. In de loop van de tijd bouwde de katholieke gemeenschap bij de begraafplaats een schuurkerk (1786-1912) en in 1845 een lijkenhuis (rode stip boven). Het lijkenhuisje, ontworpen door David Zocher, lag aan de Vinkenbuurtsloot, waar nu dus de veel bredere Hugo de Grootgracht loopt, en was per boot bereikbaar.

Kerkje links getekend door J. van Maurik, midden door J. Rieke, rechts het lijkenhuisje.

Het kerkje, dat genoemd werd naar de begraafplaats, werd in 1912 gesloopt. Er was inmiddels een nieuwe veel grotere kerk De Liefde gebouwd. Maar het voormalige lijkenhuisje staat er nog, je kunt er vandaag de dag heerlijk Grieks eten. 

Bronnen:

Beeldbank Amsterdam

Rijksmuseum

Adamlink Referentiedat: Adamlink.nl

Theo Bakker, Stads- en Godshuispolder, Industriegebieden.

Amsterdam op de kaart